เมื่อเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา นิตยสารศิลปวัฒนธรรมได้ตีพิมพ์บทความเรื่อง ” ‘ข้างหลังภาพ’ คณะราษฎร ณ กรุงปารีส” ของคุณนริศ จรัสจรรยาวงศ์ โดยในบทความนี้คุณนริศได้สืบค้นเรื่องราว ‘ข้างหลังภาพ’ ของภาพถ่ายหมู่คณะราษฎร ณ กรุงปารีสที่คนรู้จักดีมาโดยละเอียด
ผู้เขียนเองได้มีส่วนในการค้นคว้าเรื่องราว ‘ข้างหลังภาพ’ นี้อยู่ด้วย นั่นคือการระบุจุดที่ภาพหมู่นี้ถูกถ่ายขึ้น ดังที่คุณนริศเขียนเล่าไว้ในบทความแล้ว อย่างไรก็ตาม ผู้เขียนเห็นว่าคงจะเป็นการดี หากได้เล่าเกร็ดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการค้นหาเรื่องราวข้างหลังภาพนี้ จึงขอยืมชื่อบทความของคุณนริศมาใช้ โดยได้เติมคำว่า (bis) ลงไป
ตอนที่ผู้เขียนมาถึงปารีสใหม่ๆ อาจารย์สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล ได้เอ่ยกับผู้เขียนว่ามันมีรูปภาพหมู่คณะราษฎรอยู่รูปหนึ่งที่ทุกคนรู้จักดี แต่ไม่รู้กันว่ารูปนี้ถ่ายขึ้นที่ไหน อาจารย์สมศักดิ์ได้เคยใช้เวลาว่างเดินตามหาสถานที่ดังกล่าวอยู่นาน โดยมีสมมติฐานว่าภาพนี้ควรถูกถ่ายใกล้ๆ กับย่านการศึกษาที่เรียกว่า “ย่านละติน” (Quartier Latin) ซึ่งสมาชิกคณะราษฎรหลายคนศึกษาอยู่
Continue reading “‘ข้างหลังภาพ’ คณะราษฎร ณ กรุงปารีส (bis)”